Miniporadnik dr Agnieszki

Brak wyobraźni czy tzw. złośliwość przedmiotów martwych sprawia, że np. zwykła piłka do gry – gładka, okrągła i absolutnie niegroźna sama w sobie – może okazać się zagrożeniem dla zdrowia i życia. A co dopiero kominek, w którego wnętrzu pali się żywy ogień… Nie dość, że płonie, to najczęściej ma mogącą przytrzasnąć palce, kruchą i czasami rozgrzaną szybę, za którą „tańczą” niesforne iskierki, gotowe znienacka wpaść do oka… A co z tlenem? Rozgrzane palenisko łapczywie walczy z domownikami o każdy metr sześcienny życiodajnego gazu i… czasem wygrywa! Brrrr… pachnie horrorem!

Oczywiście realny strach przed domowym ogniskiem powinni czuć wyłącznie ci, którzy zaniedbują przeglądy instalacji grzewczej i wentylacyjnej oraz lekceważą podstawowe zasady bezpieczeństwa, trudno jednak zaprzeczyć, że czasem wypadki zdarzają się nawet najbardziej przezornym. Stąd warto wiedzieć, jak reagować w chwili, gdy podczas korzystania z dobrodziejstw kominka lub jego obsługi dojdzie np. do oparzenia, niedotlenienia czy innego niemiłego incydentu. Poniżej przytaczamy kilka tego rodzaju potencjalnie możliwych sytuacji oraz porady, jak się zachować zanim jeszcze – zależnie od potrzeby – na miejsce przybędzie lekarz.

 W przypadku drobnych oparzeń nie należy stosować żadnych maści. Ewentualne pęcherze na skórze nie powinny być przebijane ani wyciskane, trzeba je jedynie przykryć sterylnym opatrunkiemKilka uwag wstępnych

Generalnie w razie podejrzenia, że doszło do wymagajacej pomocy sytuacji, należy sprawdzić, czy poszkodowana osoba jest przytomna oraz skontrolować jej tętno i oddech. Jeśli oddychanie jest utrudnione, trzeba odchylić choremu głowę do tyłu, co często przywraca normalne funkcjonowanie organizmu. Gdy zaobserwujemy brak oddechu, konieczne jest wykonanie sztucznego oddychania. W razie krwotoku należy starać się go zatamować. Jeśli przestało pracować serce i chory nie oddycha, trzeba podjąć czynności reanimacyjne i wezwać pogotowie. Zawsze gdy istnieje zagrożenie zdrowia lub życia, po wykonaniu czynności ratujących należy poprosić o pomoc lekarską.

W wielu sytuacjach jest ważne, aby jak najszybciej wezwać pomoc. W przypadku prawdopodobieństwa utraty przytomności w wyniku braku oddechu, np. spowodowanego urazem czy zatruciem, oraz gdy poszkodowanym jest dziecko, ratujący powinien przez blisko minutę wykonywać zabiegi przywracające oddech i pracę serca. Meldunek o wypadku powinien zawierać informacje o jego typie (np. oparzenie), miejscu, liczbie i stanie poszkodowanych, rodzaju udzielonej dotychczas pomocy, numerze telefonu osoby zgłaszającej oraz ewentualne powiadomienie o zaistnieniu dodatkowych zagrożeń (np. sąsiedztwo materiałów łatwopalnych). Bardzo ważne jest, by zgłaszający nie odkładał słuchawki jako pierwszy.

Kawałek szyby lub ostra krawędź pogrzebacza wbiła się w dłoń

Ranę powinniśmy pozostawić w stanie, w jakim ją zastaliśmy, możliwie szybko przykrywając ją jałowym materiałem opatrunkowym. Wskazane jest, by w czasie opatrywania nasz podopieczny leżał lub przynajmniej siedział. Jeżeli w ranie znajduje się ciało obce, np. kawałek szkła, ostrego narzędzia czy drewna, nie należy go usuwać, gdyż może ono zapobiegać krwawieniu.

Niefortunny wypadek przy cięciu drewna na opał

Pierwsza pomoc w takich przypadkach polega na unieruchomieniu dwóch stawów sąsiadujących ze złamaną kością lub dwóch sąsiednich kości, jeżeli uszkodzony jest staw. Jeśli kość przebiła skórę i rana obficie krwawi, należy zatamować krwawienie, ale w żadnym razie nie próbować nastawiać kości ani oczyszczać rany. W takiej sytuacji, po założeniu jałowego opatrunku, należy natychmiast wezwać pogotowie.

Omdlenie z przeciążenia organizmu w zbyt wysokiej temperaturze pomieszczenia

Najbezpieczniej jest ułożyć chorego na plecach, po czym upewnić się, że oddycha. Najpierw unieść mu nogi, potem rozpiąć lub przynajmniej rozluźnić ubranie, otworzyć okno lub przenieść do miejsca chłodniejszego, o dobrej wentylacji. Jeśli omdlenie trwa dłużej niż dwie minuty, chorego należy okryć przed zimnem i wezwać karetkę.

Rozgrzana szyba poparzy palce

W przypadku drobnych oparzeń należy jak najszybciej oziębić je zimną wodą lub przyłożyć kostki lodu na czas trwania bólu. Nie należy stosować żadnych maści ani tłuszczów. Ewentualne pęcherze na skórze nie powinny być przebijane ani wyciskane, trzeba je jedynie przykryć sterylnym opatrunkiem.

Połknięcie chemicznych środków czyszczących (np. do wkładów kominkowych), zatrucie czadem

Ból brzucha, biegunka, wymioty, zawroty głowy czy gorączka to oznaki tego, że mogło dojść do zatrucia, a także powody, dla których należy niezwłocznie wezwać lekarza, informując o prawodpodobnym źródle zatrucia (lekarz powie, jak postępować, zanim jeszcze pojawi się na miejscu). Gdy zachodzi podejrzenie, że chory połknął substancję żrącą (np. preparat do czyszczenia kominkowej szyby), śpi lub ma drgawki, nie należy wywoływać wymiotów. Przy zatruciu czadem najważniejsze jest, by jak najszybciej wynieść poszkodowanego z zagazowanego pomieszczenia, uważając przy tym na własne bezpieczeństwo.

Pyłek z kominka trafia do oka, a duża drzazga wbija się w palec

Zasadą jest, że ciała obce mogą być usuwane z rany tylko przez lekarza, dlatego czynność ta nie wchodzi w zakres pierwszej pomocy. Niewprawne próby usuwania grożą pozostawieniem w ranie fragmentów niepożądanych obiektów i wprowadzeniem do niej dodatkowego zakażenia. Poza tym większe ciała obce o gładkich brzegach często tamują ranę i zapobiegają tym samym powstaniu dużego krwawienia.

Utrata przytomności z powodu zbyt intensywnej pracy kominka

Chory powinien leżeć na plecach, na twardym podłożu (w przypadku kobiet w zaawansowanej ciąży, aby nie utrudniać dopływu krwi do płodu, stosuje się klin pod prawy bok). Należy odgiąć głowę chorego do tyłu i dwukrotnie wdmuchnąć powietrze do jego płuc. Dłoń ratującego powinna znaleźć się na wybranym miejscu ucisku tak, by palce były odgięte ku górze i nie dotykały klatki piersiowej, druga – na grzbiecie dolnej ręki. Ramiona powinny znajdować się w pozycji prostopadłej do klatki piersiowej. Przy wyprostowanych łokciach, na zasadzie dźwigni, należy uciskać na mostek, wciskając go na odpowiednią głębokość w kierunku kręgosłupa z częstotliwością około 100 razy na minutę. W razie, gdy chorym jest dziecko, masaż serca trzeba wykonywać jedną ręką, a u niemowlaka – dwoma palcami.


Zbyt wysoka temperatura i przegrzanie organizmu mogą spowodować omdlenie. Pierwszą rzeczą, jaką należy zrobić, to ułożyć chorego na plecach i upewnić się, że oddycha


Zasadą jest, że ciała obce mogą być usuwane z rany tylko przez lekarza, ale jeśli chodzi o mniejsze elementy, takie jak drobinki pyłu czy drzazga, to można spróbować delikatnie je wyjąć. W przypadku usuwania drzazgi pamiętajmy o dezynfekcji i opatrzeniu rany. Trzeba zwrócić uwagę na to, czy w okolicy rany nie zachodzą niepokojące zmiany. Natomiast przy większych ciałach obcych, które często jednocześnie tamują ranę i zapobiegają powstawaniu dużego krwawienia, najlepiej udać się do lekarza


Agnieszka Krysa-Iłgowska
[email protected]