Czym palić – brykiety

Pali się w kominkach i piecykach przede wszystkim drewnem, to oczywiste. Jednak obok palet z drewnem kominkowym coraz częściej w sprzedaży widzimy brykiety drzewne oraz brykiet z węgla brunatnego. Czy są one alternatywą dla drewna? Dostrzegam dwie grupy korzystających z tych paliw. Pierwsza – to pechowcy, którzy nie zaopatrzyli się na czas w drewno lub im się ten opał wyczerpał. Grupa druga – to świadomi palacze, którzy poznali już zalety brykietów i teraz tylko na tym paliwie polegają całkowicie.

 Do kominków polecane są nie tylko brykiety drzewne, ale i te z węgla brunatnego. Pochodzą one od dwóch niemieckich producentów Leag (wcześniej Vattenfall) oraz Union (wcześniej Rheinbraun Brennstoff)Brykiet drzewny

Każdy rodzaj paliwa ma swoje mocne strony. Bez wątpienia bardzo dużo mają ich również brykiety. Na dodatek Polska jest jednym z większych producentów brykietów w Europie i znaleźć u nas można bardzo szeroką ich gamę.

Brykietowanie to proces, który nadaje drewnu nową strukturę, zagęszcza je do tego stopnia, że różnice w naturalnej gęstości zanikają. Brykiet tej samej wielkości z trocin dębowych ma taką samą wagę jak z trocin sosnowych czy świerkowych. Mało tego, brykiet z trocin iglastych ma wyższą wartość kaloryczną, ponieważ drewno iglaste, niezależnie od lekkiej wagi, tak naprawdę jest bardziej kaloryczne od liściastego. Do tego jeśli porównamy polano i brykiet, to brykiet jest cięższy od drewna.

Brykiety wytwarzane z suchych trocin mogą mieć wilgotność nawet poniżej 7%. Natomiast mokre trociny, przed sprasowaniem, są suszone do 12% wilgotności, a potem w trakcie brykietowania tracą jeszcze parę procent wilgoci. Trociny mają – w porównaniu do polan – miniaturową frakcję o bardzo dużej powierzchni, dzięki czemu schną równomiernie.

W przeciwieństwie do polan, brykiety mogą mieć bardzo dużą różnorodność form. Spotykamy je w formie walca, wielokąta, kostki, a nawet jajka. Jednocześnie posiadają całkowitą powtarzalność kształtu – przy danej formie ich kształt jest zawsze taki sam. Na rynku znaleźć możemy taki, który nam najbardziej odpowiada. Brykiety mogą stać w całkowicie zamkniętym pomieszczeniu, a magazyn brykietów może być zdecydowanie mniejszy niż magazyn drewna.

Jeśli policzymy kaloryczność tony brykietów i tony drewna kominkowego, to okaże się, że drewno kominkowe jest droższe od brykietów. Brykiety mają średnio około 18,5 GJ/tonę, natomiast drewno kominkowe – w zależności od wilgotności – będzie miało od 9 do 14 GJ/tonę. Kupując brykiety, od razu wiemy, ile płacimy za 1 GJ. Kupując drewno, przekonamy się o tym dopiero przy paleniu w kominku.


Rodzaje brykietów drzewnych

 

W kształcie kostki RUF
Brykiety w kształcie kostki, wprowadzone przez producenta brykieciarek hydraulicznych, firmę RUF, 30 lat temu, świetnie przyjęły się na rynku polskim. Pierwotna i najbardziej popularna do dziś „kostka” brykietu ma wymiary około 15 × 9 × 6,5 cm. Oczywiście od tego czasu pojawiły się także inne wymiary i formy tego brykietu, większe kostki o podwójnej wadze oraz kostki nieregularne, dające się łamać na dwie lub trzy części, tzw. duplex i triplex. Jednak w dalszym ciągu pierwotna forma kostki o umiarkowanej szerokość jest nie do przebicia.

Walec drobny

W Polsce pojawiły się w latach osiemdziesiątych produkowane na prasach znanej kiedyś firmy Wamag i rozwijanych potem przez wielu innych producentów. Produkują one najczęściej tzw. brykiet łamany, czyli o nieregularnej długości. W hydraulicznych prasach długość jego jest jednakowa. Najczęściej brykiet walec o małych średnicach, tzn. do 8,5 cm, jest pakowany przez wsypywanie do worków (tzw. luz). W palenisku kominkowym z drobnego brykietu trudno formuje się stos, a i tak w czasie palenia brykiet często obsypuje się z niego

Walec wielkogabarytowy

Brykiet o średnicy powyżej 8,5 cm, najczęściej 9,5–10 cm, i długości w granicach 25–32 cm. Występują na rynku w dwóch odmianach: z otworem w środku (wersja droższa od pełnej, czeski patent) i pełne bez otworu. Te brykiety o bardzo dużej gęstości (mocno zbite), doceniane są za długotrwałość palenia, stabilność formy w czasie spalania i łatwość załadunku.

O regularnych kształtach typu „Pini Kay”

„Pini Kay”, czasami pisany jako Pini Key, od nazwy nie istniejącej firmy, która wytwarzała jako pierwsza w Europie prasy ślimakowe z przeznaczeniem do produkcji brykietu drzewnego. Tu dominują dwa typy kształtu brykietu, tzw. czterokątny (w przekroju kwadrat) i ośmiokątny (w przekroju ośmiokąt). Najczęściej ten pierwszy ma wysokość boku 5 cm (bywa 5,5), natomiast ośmiokątny ma z reguły wysokość 6,5 cm. Wszystkie mają otwór w środku. Są bardzo mocno zbite i, co charakterystyczne, przypalone po zewnętrznej stronie, co trochę zabezpiecza przed wilgocią. Ze względu na zalety prasowania, stabilności i kształtu, ma on najwyższą cenę na rynku.

Owalny

Ta forma brykietów wytwarzana jest na brykieciarkach walcowych. Bardzo popularny u nas w zastosowaniu do miału z węgla drzewnego. Każdy, kto grillował brykietem z węgla drzewnego, zna jego kształt w formie jajka. Sporadycznie spotyka się również tego typu brykiety z trocin drzew twardych. Stosowany do celów kulinarnych przy grillowaniu, wędzeniu czy pieczeniu.

 


Zalety brykietów z drewna:

  • zdecydowanie wyższa niż samo drewno, w przeliczeniu na objętość, wartość kaloryczna, a do tego wyższa i jednakowa gęstość niezależna od rodzaju użytego drewna;
  • brykiety w całej swojej strukturze mają równą wilgotność, znacznie mniejszą od wilgotności drewna kominkowego, podwyższa to ich wartość kaloryczną;
  • powtarzalność i duży wybór kształtu;
  • łatwość transportu, możliwość magazynowania w mniejszym, zamkniętym pomieszczeniu, porcjowanie w paczkach lub workach, ułatwiające wyjmowanie i dalsze przenoszenie;
  • korzystna cena w przeliczeniu na jednostkę energii.

Brykiety z węgla brunatnego

Od czasu do czasu na internetowym forum pojawia się pytanie o możliwość palenia w kominku… węglem typu ekogroszek. Nazwa „eko” jest tutaj zwykłym chwytem marketingowym, ponieważ jest to nadal węgiel ze wszystkimi tego konsekwencjami. Tak więc ekogroszek do kominka w salonie się nie nadaje, a jego miejsce (jeśli już) jest wyłącznie w kotłowni. By jednak temat węgla wyczerpać, należy zauważyć, że jest na rynku pewien węglowy produkt, który można w kominkach stosować – tym produktem jest brykiet z węgla brunatnego.

Dostępne w Polsce brykiety z węgla brunatnego pochodzą w zasadzie od dwóch niemieckich producentów: Leag (do niedawna Vattenfall) – proponującego brykiet pod handlową nazwą Rekord oraz Rheinbraun Brennstoff proponującego brykiet pod nazwą Heizprofi (od 1 lipca 2017 roku przekształca się w Union, powracając do pierwotnej nazwy znanej od 1904 roku; zmiana nazwy wiąże się ze zmianą technologii produkcji, dzięki czemu powstanie produkt o wyższej jakości i nazwie Union). Są to wielkie koncerny wydobywające ogromne ilości węgla brunatnego od dziesiątek lat. Większość węgla trafia do elektrowni i zakładów chemicznych, ale około 5% jest przerabiana w zakładzie uszlachetniającym na wysokogatunkowe brykiety kominkowe. Mają one kształt kostek o różnych rozmiarach. Brykiety spełniają wymagania emisyjne zarówno dla kominków, jak i kotłów grzewczych. Wartość opałowa brykietów Rekord czy Heizprofi jest o kilkadziesiąt procent wyższa od drewna i wynosi około 19 GJ/tonę, a żar utrzymują znacznie dłużej niż w przypadku drewna. Brykiety z węgla brunatnego mają nie tylko wysoką wartość energetyczną, ale też są gotowe do natychmiastowego użycia. Pakowane w poręczne i czyste torby papierowe są też łatwe do transportu i magazynowania. Podobnie jak brykiet drzewny, można je kupić przez 12 miesięcy w roku w sieciach dystrybucyjnych polskich przedstawicieli lub w marketach budowlanych na terenie całej Polski.

Paliwo idealne? Nie zawsze i nie dla każdego. Przede wszystkim należy upewnić się, czy producent naszego pieca czy wkładu kominkowego dopuszcza jako alternatywne paliwo brykiet z węgla brunatnego. Jeżeli tak, to należy zwrócić uwagę na fakt, że brykiet z węgla brunatnego spala się inaczej niż drewno, a nawet inaczej się rozpala! Należy przestrzegać zaleceń, które dostępne są na reklamowych ulotkach czy stronach internetowych, bo spalaniu brykietu z węgla brunatnego bez optymalnego dopływu powietrza towarzyszy charakterystyczny zapach, który może do tego paliwa zniechęcić.


Instrukcja palenia brykietem Union


Zalety brykietu z węgla brunatnego:

  • wysoka wartość energetyczna;
  • długi czas palenia i „trzymanie” żaru;
  • gotowość do użycia (bez konieczności rąbania, piłowania itp.);
  • poręczne i czyste opakowanie;
  • łatwość magazynowania;
  • niewielka ilość popiołu;
  • jednakowa wielkość kostek brykietu.

Od niedawna w wielu miastach w Polsce palenie mokrym drewnem to wykroczenie i grozi za nie grzywna. Czym zatem palić? Z pewnością brykiety są ciekawą i dostępną alternatywą drewna.

Lech Kowalewski, www.paliwadrzewne.pl
Magdalena Marszałek,
[email protected]