Myśląc o kominku w czasie przyszłym myślimy z reguły o przemiłych zimowych wieczorach, jakie przyjdzie nam przy nim spędzić. Później zastanawiamy się nad jego formą estetyczną, a na końcu nad formą opalania go. Tak myślą oczywiście ludzie niepraktyczni. Praktyczni od razu biorą do ręki kalkulator, aby trzeźwo przeliczyć piękno kominkowego ognia na zysk.
Jako autor tego artykułu stoję przed trudnym zadaniem, bo z jednej strony chyba każdy Czytelnik ma mniej lub bardziej wyrobione zdanie na ten temat, mniej lub więcej doświadczeń, które dają mu prawo do wyrażania opinii w tak oczywistych sprawach. Z drugiej strony nieomal codziennie w swej praktyce zawodowej spotykam się z banalnym już pytaniem, które drewno lepsze – iglaste czy liściaste? Czy wręcz z „przesądami”, że im bardziej mokre, tym lepsze, bo dłużej będzie się palić w piecu czy kominku. Mam nadzieję, że niniejszy artykuł wprowadzi nieco porządku w to zagadnienie, a osobom zaczynającym po raz pierwszy swoją kominkową przygodę, przyniesie parę praktycznych wskazówek.
Czasami idea budowy kominka pojawia się razem z pomysłem budowy domu, przychodzi do głowy razem z wizją wymarzonej kuchni, tarasu czy łazienki z widokiem na gwiazdy. Czasami pojawia się w trakcie rozmów z projektantem naszego domu. Czasami jest uwzględniona w projekcie powtarzalnym, który zdecydowaliśmy się kupić. A co wówczas, gdy mamy już dom, może nawet mieszkamy w nim od wielu lat? Czy mamy możliwość zbudowania kominka tam, gdzie sobie tego zażyczymy?
Ogrzewanie kominkowe to inwestycja, na której można wiele zyskać. Czy jednak jest to rozwiązanie dobre dla każdego i w każdej sytuacji? Dla wielu osób zainteresowanych korzystaniem z kominka kalkulacja opłacalności tego systemu jest kwestią podstawową.
Ogrzewanie powietrzne w ostatnich czasach jest coraz częściej stosowane w budynkach. W porównaniu do ogrzewań tradycyjnych (wodnych), wymaga trochę innego podejścia technicznego.
Dopiero w latach 90. na naszym rynku pojawiły się urządzenia umożliwiające wykonanie ogrzewań powietrznych (piece, wentylatory).
Jerzy R. Adamczyk
Piotr Surmacz
W artykule pt. „Kominek w normie” zasygnalizowaliśmy konieczność omówienia zagadnienia wentylacji pomieszczeń, w których zainstalowane są kominki. Przypomnijmy, że do spalenia 1 kg paliwa (teoretyczne zapotrzebowanie powietrza razy wymagany współczynnik nadmiaru powietrza) należy doprowadzić 10÷12 m3 powietrza dla torfu i węgla oraz 6 m3 dla drewna. W literaturze technicznej podawane są wielkości w odniesieniu do godziny. Przyjmuje się, że zalecana ilość doprowadzanego powietrza winna wynosić 120–500 m3/h, a nawet 540 m3/h. Wydaje się, że podane ilości nie są duże, ale przy spalaniu większych ilości paliwa w nowoczesnych budynkach z oknami o niskim współczynniku przepuszczalności powietrza powstaje problem z doprowadzeniem niezbędnego powietrza do spalania. Ponadto spaliny winny być odprowadzone na zewnątrz budynku za pomocą przewodów spalinowych.
Dopuszczalne odchylenie ciągu kominowego ±2 Pa. W ostatnich czasach kominki instalowane są w pomieszczeniach bez opracowania projektu przez osoby uprawnione. W związku z powyższym podamy podstawowe wymagania stawiane kominom i pomieszczeniom, w których kominki będą zainstalowane.
Pomieszczenie, w którym zainstalowany jest kominek, powinno umożliwić dopływ powietrza do paleniska kominka w ilości co najmniej 10 m3/h na 1 kW nominalnej mocy cieplnej kominka – dla kominków o obudowie zamkniętej, oraz zapewniającej prędkość przepływu powietrza w otworze komory spalania nie mniejszą niż 0,2 m/s – dla kominków o obudowie otwartej.
Przewody (kanały) kominowe w budynku: wentylacyjne, spalinowe i dymowe powinny być prowadzone w ścianach budynku, w obudowach trwale połączonych ze ścianami lub stanowić konstrukcje samodzielne, powinny mieć wymiary przekroju przewodu, sposób prowadzenia i wysokość stwarzające potrzebny ciąg, zapewniający wymaganą przepustowość, oraz spełniające wymagania określone w Polskich Normach dotyczących wymagań technicznych dla przewodów kominowych oraz projektowania kominów.
Przewody kominowe powinny być szczelne, oddalone od łatwo zapalnych, nieosłoniętych części konstrukcyjnych budynku co najmniej 0,3 m, a od osłoniętych okładziną z tynku o grubości 25 mm na siatce albo równorzędną okładziną – co najmniej 0,15 m.
Kominki z otwartym paleniskiem lub zamkniętym wkładem kominkowym o wielkości otworu paleniskowego kominka do 0,25 m2 mogą być przyłączone wyłącznie do własnego, samodzielnego przewodu kominowego dymowego, posiadającego wymiary co najmniej 0,14 × 0,14 m lub średnicę 0,15 m, a w przypadku kominków o większym otworze paleniskowym – co najmniej 0,14 x 0,27 m lub średnicę 0,18 m, przy czym dla większych przewodów o przekroju prostokątnym należy zachować stosunek wymiarów boków 3 : 2.
Najmniejszy wymiar przekroju lub średnica murowanych przewodów kominowych spalinowych o ciągu naturalnym i przewodów dymowych powinna wynosić co najmniej 0,14 m, a przy zastosowaniu stalowych wkładów kominowych ich wymiar lub średnica – co najmniej 0,12 m.
Wewnętrzna powierzchnia przewodów odprowadzających spaliny mokre powinna być odporna na ich destrukcyjne oddziaływanie.
Przewody kominowe do wentylacji grawitacyjnej powinny mieć powierzchnię przekroju co najmniej 0,016 m2 oraz wymiar przekroju co najmniej 0,1 m.
Przewody kominowe powinny być wyprowadzone ponad dach na wysokość zabezpieczającą przed niedopuszczalnym zakłóceniem ciągu. Wymaganie uznaje się za spełnione, jeżeli wyloty przewodów kominowych zostaną wyprowadzone ponad dach w sposób określony Polską Normą dla kominów murowanych.
Kominki posiadające szczelne zamknięcie mogą być przyłączone do jednego przewodu kominowego dymowego o przekroju co najmniej 0,14 × 0,14 m lub średnicy 0,15 m, pod warunkiem zachowania różnicy poziomu włączenia co najmniej 1,5 m oraz nieprzyłączania więcej niż 3 urządzeń do tego przewodu. Zlokalizowany na ostatniej kondygnacji kominek winien być przyłączony do odrębnego przewodu spalinowego.
Wyloty przewodów kominowych powinny być dostępne do czyszczenia i okresowej kontroli. Przewody spalinowe i dymowe powinny być wyposażone w otwory wycierowe lub rewizyjne, zamykane szczelnymi drzwiczkami, a w przypadku występowania spalin mokrych – także w układ odprowadzania skroplin.
Przewody spalinowe i dymowe powinny być wykonane z materiałów niepalnych. Przewody lub obudowa przewodów spalinowych i dymowych powinny spełniać wymagania określone w Polskiej Normie dotyczącej badań ogniowych małych kominów. Dopuszcza się wykonanie obudowy z cegły pełnej o grubości 12 cm, murowanej na zaprawie cementowo-wapiennej, z zewnętrznym tynkiem lub spoinowaniem. Między wylotem przewodu spalinowego i dymowego a najbliższym skrajem korony drzew dorosłych należy zachować odległość co najmniej 6 m.
Zabrania się stosowania grawitacyjnych zbiorczych przewodów spalinowych i dymowych, z wyjątkiem przypadków opisanych powyżej, oraz zabrania się stosowania indywidualnych wentylatorów wyciągowych w pomieszczeniach, w których znajdują się wloty do przewodów spalinowych.
Palenisko powinno być umieszczone na podłożu niepalnym o grubości co najmniej 0,15 m, a przy piecach metalowych bez nóżek – 0,3 m. Podłoga łatwo zapalna przed drzwiczkami palenisk powinna być zabezpieczona pasem materiału niepalnego o szerokości co najmniej 0,3 m, sięgającym poza krawędzie drzwiczek co najmniej po 0,3 m.
Z przedstawianych tu wymagań stawianych pomieszczeniom na kominki, jak i przewodom spalinowym i wentylacyjnym (nawiewnym i wywiewnym) obsługującym te pomieszczenia wynika, że ze względów bezpieczeństwa należy wyjątkowo starannie je zaprojektować.
Projekty należy powierzyć osobom posiadającym odpowiednie uprawnienia budowlane.
Należy koniecznie zastosować urządzenia regulacyjne, umożliwiające zorganizowanie doprowadzenia powietrza do spalania paliwa i odprowadzania spalin.
Wymagany przekrój przewodu spalinowego zależy od mocy cieplnej kominka i wysokości komina. W przybliżeniu możemy określić wymagany przekrój przewodu spalinowego z zależności Redtenbachera:
[m2]
gdzie:
Q – wydajność kotła [kW];
h – wysokość komina [m];
n – współczynnik (około 900 dla drewna, 1600 dla węgla i koksu).
Otrzymane wartości są zawyżone w stosunku do obliczeń dokładnych, określających przekrój komina w zależności od ilości przepływających spalin, umożliwiają jednak obliczenie wielkości komina na etapie projektu budowlanego.
Prawidłowo wykonany komin powinien mieć następujący ciąg kominowy:
Kominki opalane drewnem z otwartym paleniskiem lub zamkniętym wkładem kominkowym mogą być instalowane wyłącznie w budynkach jednorodzinnych, mieszkalnych w zabudowie zagrodowej i rekreacji indywidualnej oraz niskich budynkach wielorodzinnych, w pomieszczeniach:
Bardzo to miłe, że wreszcie w Polsce sprawy kominkowe podlegać będą normom… Przez wiele lat ustawodawca nie zauważał całkiem sporego rynku i problemów, jakie coraz częściej pojawiały się w związku z brakiem stosownych unormowań. Problem norm odpowiadających aktualnemu stanowi rynku dotyczy zarówno materiałów stosowanych przy budowaniu nowoczesnych kominków, jak też wykonawstwa, które (jeśli nie jest fachowe) potrafi zepsuć najlepszy nawet materiał. Nowe przepisy są na tyle liberalne, że z całą pewnością nie wykreują poziomu powyżej przeciętnej. Ale lepiej niech już będą wymagane np. 3 godziny stałopalności wkładu kominkowego niż kompletna normowa pustka. Są jednak w wielu punktach przepisy nielogiczne – widać, że tworzyli je urzędnicy bez szerszej konsultacji z praktykami. Usprawiedliwia urzędników brak partnerów do konsultacji, bo przecież w Polsce brak jest np. branżowego stowarzyszenia. I tak, przykładowo, pomysł zakazu budowy kominków w domach wielorodzinnych oznaczać może, że właściciele wielu drogich apartamentów nie mają szansy na kominek. Co stoi na przeszkodzie, by mimo dobrych przewodów dymowych i wentylacyjnych w kominku, ludzie ci nie mogli sobie popalić?
W. H.
Literatura
Recknagel, Sprenger, Poradnik. Ogrzewanie i klimatyzacja,EWFE 94/95;
EN 13229:2001 (projekt tłumaczony na język polski PN EN 13229);
Dz.U.02.75.690 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. „W sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie”.
Od 15 grudnia 2002 r. w Polsce obowiązuje nowy normatyw dotyczący m.in. kominków. Niektóre jego treści dostępne były już wcześniej w Dzienniku Ustaw (75/2002 poz. 690). Warto zapoznać się ze zmianami.
2003
Nie zawsze mamy szczęście mieć przewód kominowy o optymalnych parametrach. Wystarczy, że obok powstanie wyższy dom albo urosną pobliskie drzewa…
Pozornie wszystko jest proste: drewno pali się w kominku, wprowadzając miły nastrój i dając ciepło, zaś dym wydobywa się z komina…
Kafle to produkt od lat obecny na rynku. Obecnie jednak, może bardziej niż kiedyś, potrafimy dostrzec jego walory estetyczne. Z pewnym rozżaleniem wspominamy stare piece czy babcine kuchnie kaflowe. Ale przecież możemy mieć je również dzisiaj w swoim domu! Zmieniły się tylko cena, jakość i kolory. Koszty związane z produkcją rękodzieła i realizacją zamówień indywidualnych stawiają kafle na dość wysokim pułapie cenowym. Jednak dla tych, którzy kochają ceramikę, nie ma nic piękniejszego i nic bardziej wartościowego.